Κατευθυντήριες οδηγίες για την προληπτική μαστογραφία

Κατευθυντήριες οδηγίες για την προληπτική μαστογραφία

Κατευθυντήριες οδηγίες για την προληπτική μαστογραφία

Σε γυναίκες με επιβαρυμένο ιστορικό συστήνεται:

Ο απεικονιστικός έλεγχος να ξεκινά 5-10 έτη πιο νωρίς από την ηλικία που εμφάνισε τη νόσο η συγγενής στην οικογένεια.

Ο έλεγχος στις γυναίκες αυτές να γίνεται κάθε χρόνο και συμπεριλαμβάνεται εκτός από τη ψηφιακή μαστογραφία, υπερηχογράφημα και μαγνητική μαστογραφία.

Ο έλεγχος να ολοκληρώνεται με την κλινική εξέταση κάθε 6 μήνες.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες έχουν συνταχθεί με στόχο να συνδράμουν τους επαγγελματίες προκειμένου να πραγματοποιήσουν την υπερηχογραφική εξέταση των μαστών.

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Κάποιες από τις κατάλληλες ενδείξεις για την υπερηχογραφική εξέταση του μαστού παρατίθενται παρακάτω, αλλά δεν είναι μόνο αυτές:

  • Εκτίμηση και χαρακτηρισμός ψηλαφητών μαζών και άλλων σημείων ή και συμπτωμάτων από το μαστό.
  • Εκτίμηση ύποπτων ή εμφανών ανωμαλιών που ανιχνεύθηκαν με άλλους τρόπους απεικόνισης όπως η μαστογραφία ή η μαγνητική τομογραφία.
  • Αρχική απεικονιστική εκτίμηση ψηλαφητών μαζών σε γυναίκες κάτω των 30 ετών, που δεν είναι υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, και σε θηλάζουσες ή έγκυες γυναίκες.
  • Εκτίμηση προβλημάτων που σχετίζονται με ενθέματα του μαστού.
  • Εκτίμηση μαστών με μικροεπασβεστώσεις ή και διαταραχή της αρχιτεκτονικής. Επίσης, μαστών με πυκνό ινοαδενικό στοιχείο, που μπορεί να συγκαλύπτουν κοκοήθεια και άρα με αυτή τη μέθοδο μπορεί να ανιχνευθεί μια μάζα που παραμένει αφανής στη μαστογραφία.
  • Καθοδήγηση βιοψίας ή άλλων επεμβατικών διαδικασιών.
  • Θεραπευτικός σχεδιασμός για ακτινοβόληση των μαστών.
  • Ως συμπλήρωμα της μαστογραφίας στην ανίχνευση “κρυφών” καρκίνων, που λανθάνουν σε συγκεκριμένους πληθυσμούς γυναικών (όπως σε εκείνες με πυκνό ιναδενικό ιστό οι οποίες βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη κακοήθειας στον μαστό ή σε εκείνες στις οποίες υπάρχει πρόσφατη υποψία για καρκίνο του μαστού), που όμως δεν είναι υποψήφιες για MRI ή δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε MRI.
  • Ταυτοποίηση – Αναγνώριση ύποπτων για κακοήθεια μασχαλιαίων λεμφαδένων και καθοδήγηση για βιοψία σ’ αυτούς.

Στις γυναίκες <40 ετών ο απεικονιστικός έλεγχος ξεκινά με υπερηχογράφημα [συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εγκυμονούν ή θηλάζουν.

Εάν σε μια ψηλαφητή αλλοίωση το υπερηχογράφημα αντιστοιχεί ένα εύρημα με αναμφισβήτητους καλοήθεις χαρακτήρες, π.χ. απλή κύστη, η κλινική παρακολούθηση είναι αρκετή.

Εάν στο υπερηχογράφημα απεικονίζονται ύποπτα ευρήματα, συνιστάται αμφοτερόπλευρος συμπληρωματικός Μχ έλεγχος.

Εάν στο υπερηχογράφημα υπάρχουν ευρήματα με πιθανά καλοήθεις χαρακτήρες, πχ ινοαδένωμα, η υπερηχογραφική παρακολούθηση είναι μια αποδεκτή εναλλακτική πρακτική στη βιοψία για αυτήν την ηλικιακή ομάδα.

Εάν στη διερεύνηση με υπερηχογράφημα μιας ψηλαφητής αλλοίωσης δεν αναδεικνύονται παθολογικά ευρήματα, η μαστογραφία απαιτείται πριν τη βιοψία σε κλινικά ύποπτη ψηλαφητή αλλοίωση.

1. ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΜΑΣΤΩΝ (επιπρόσθετα στην μαστογραφία)

  • Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε γυναίκες υψηλού κινδύνου για τις οποίες είναι κατάλληλο το screening με Μαγνητική, αλλά που δεν μπορούν να κάνουν Μαγνητική για τον οποιονδήποτε λόγο.
  • Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς ως συμπλήρωμα της μαστογραφίας.

3. Υψηλός κίνδυνος

  • Φορείς μεταλλάξεων BRCA 1 και BRCA 2, ανέλεγκτες 1ου βαθμού συγγενείς φορέων μεταλλάξεων BRCA.
  • Ετήσια μαστογραφία και MRI περίπου από την ηλικία των 30.
  • Γυναίκες με κίνδυνο >20% με βάση το οικογενειακό ιστορικό.
  • Ετήσια μαστογραφία και MRI περίπου από την ηλικία των 30 ή 10 χρόνια πριν την ηλικία του νεότερου προσβλημένου κρούσματος.
  • Ιστορικό ακτινοθεραπείας στον θώρακα μεταξύ 10-30 ετών.
  • Ετήσια μαστογραφία και MRI αρχίζοντας 8 χρόνια μετά την θεραπεία. Η μαστογραφία δεν συνιστάται πριν την ηλικία των 25.
  • Ατομικό ιστορικό καρκίνου μαστού (διηθητικός καρκίνος ή DCIS), καρκίνου ωοθηκών ή διαγνωσμένη με βιοψία λοβιακή νεοπλασία ή ADH.
  • Ετήσια μαστογραφία από την στιγμή της διάγνωσης. Συμπληρωματικά, ετήσια Μαγνητική ή ετήσιο Υπερηχογράφημα μπορούν να συζητηθούν με την γυναίκα (αν πραγματοποιηθεί Μαγνητική, το υπερηχογράφημα δεν είναι απαραίτητο)
  • Γυναίκες με πυκνούς μαστούς.
  • Η προσθήκη υπερηχογραφήματος στην screening μαστογραφία μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη στον εντοπισμό υποκλινικών καρκίνων. Μπορεί να συζητηθεί η διενέργεια Μαγνητικής Μαστογραφίας

4. Ηλικία έναρξης

  • Ηλικία 40 ετών
  • Γυναίκες με μέσο κίνδυνο.
  • Νεότερες των 40 ετών
  • Φορείς μεταλλάξεων BRCA 1 ή BRCA 2: έναρξη περίπου στα 30 (όχι πριν τα 25) (Το screening αυτών των γυναικών δεν πρέπει να αρχίζει πριν από την ηλικία των 25, διότι οι καρκίνοι μαστού σπάνια εμφανίζονται πριν από αυτήν την ηλικία , το παρέγχυμα του μαστού είναι συνήθως πολύ πυκνό και δύσκολο στην διάγνωση και υπάρχει αυξημένη ακτινοευαισθησία στις νέες γυναίκες. Η άριστη ηλικία έναρξης του screening σε αυτές τις ομάδες δεν έχει καθορισθεί. Πολλά κρατικά προγράμματα screening ομάδων υψηλού κινδύνου εκτός ΗΠΑ αρχίζουν σε ηλικία 25-30 ετών με μαστογραφία και μαγνητική , ορισμένες φορές και με την προσθήκη υπερηχογραφήματος. )
  • Γυναίκες με μητέρες ή αδελφές με προεμμηνοπαυσιακό καρκίνο μαστού: έναρξη περίπου στην ηλικία των 30 (όχι πριν τα 25) ή δέκα έτη νωρίτερα από την ηλικία διάγνωσης του συγγενούς
  • Γυναίκες με >20% κινδύνου για καρκίνο μαστού με βάση το οικογενειακό ιστορικό (και από τις δύο οικογένειες): ετήσια, αρχίζοντας περίπου στην ηλικία των 30 (όχι πριν τα 25) ή 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία διάγνωσης του νεότερου προσβλημένου συγγενούς
  • Γυναίκες με ιστορικό ακτινοβολίας στο μεσοθωράκιο μεταξύ 10-30 ετών: έναρξη 8 χρόνια μετά την ακτινική θεραπεία, αλλά όχι πριν τα 25 Γυναίκες με ιστολογικά βεβαιωμένη λοβιακή νεοπλασία, ADH, DCIS, διηθητικό καρκίνο μαστού, ή καρκίνο ωοθηκών ανεξαρτήτως ηλικίας: έναρξη από την στιγμή της διάγνωσης.

Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι η Μαγνητική δεν γίνεται για να αντικαταστήσει την μαστογραφία.

Η Ματίνα Πότση είναι Ιατρός Ακτινολόγος Μαστού στη Θεσσαλονίκη και Ειδική Ακτινοδιαγνώστρια Μαστού στο Ακτινολογικό Τμήμα και Κέντρο Μαστού του Ιατρικού Διαβαλκανικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης.